W tym odcinku dr Karolina Dziadura opowiada, jak wygląda codzienność naukowca w USA – od pracy na Harvardzie po systemowy chaos związany z nowymi rozporządzeniami. Mówimy o tym, jak działa amerykańska nauka, kto naprawdę ma wpływ na badania i jak często prestiż bywa tylko iluzją. Czy uczelnie Ivy League to faktyczne bastiony wolnej myśli, czy raczej dobrze wypolerowane marki? Rozmowa bez filtra o grantach, presji, rozczarowaniach i tym, co działa naprawdę.

W tym odcinku przyglądamy się popularnym filmom o kosmosie i sprawdzamy, ile w nich prawdziwej nauki. Od realistycznego „Marsjanina” i „Interstellar”, przez klasykę jak „2001: Odyseja kosmiczna” czy „Kontakt”, aż po spektakularne, ale naciągane widowiska jak „Armagedon”, „Grawitacja” czy „The Core”.
Analizujemy też „Sunshine”, „Pasażerów” i kultowe „Gwiezdne Wojny” – czy da się naprawdę usłyszeć wybuchy w próżni, czy podróże międzygwiezdne są możliwe i jak naprawdę wyglądałby kontakt z cywilizacją pozaziemską.

W tym odcinku rozmawiamy o tym, kim dziś są astronauci – i dlaczego coraz częściej są to celebryci. Omawiamy komercyjne loty w kosmos, w tym głośną misję z Katy Perry, oraz ich wpływ na klimat (nawet 75 ton CO₂ na pasażera). Zatrzymujemy się też przy nowym szefie NASA i dużych cięciach budżetowych agencji. Na koniec – o historycznym locie Polaka, Sławosza Uznańskiego, na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

Nowa publikacja oparta na danych z JWST (JADES) wskazuje, że około dwie trzecie obserwowanych galaktyk wiruje zgodnie — co może wspierać teorię, iż nasz wszechświat istnieje wewnątrz obracającej się czarnej dziury. Czym jest czarna dziura kosmologiczna (black hole cosmology)? Jak sztuczna inteligencja pomogła wykryć ten nietypowy wzór rotacji? I co to oznacza dla pomiarów odległości, ekspansji kosmosu i struktury przestrzeni? Rozważamy dowody, wyjaśniamy hipotezę Popławskiego i analizujemy konsekwencje dla naszej wiedzy o kosmosie.

Gość: dr. Łukasz Tychoniec

Jak wygląda droga do zdobycia czasu obserwacyjnego na najdroższym teleskopie w historii – James Webb Space Telescope? W tym odcinku opowiadamy, kto może aplikować, jak wygląda proces oceny wniosków, czym różni się program GO od DDT i GTO, i dlaczego tylko najlepsze pomysły mają szansę.
Nie trzeba mieć milionów – trzeba mieć dobrą naukę i silny argument. Kulisy selekcji, presja konkurencji i prestiż, który przychodzi z każdą godziną na JWST.

W tym odcinku przedstawiamy laureatów Nagrody Nobla z dziedziny fizyki, którzy otrzymali ją za odkrycia kluczowe dla astronomii i astrofizyki. Usłyszysz o:

• odkryciu promieni kosmicznych (Victor Hess, 1936),

• pracy nad energią gwiazd (Hans Bethe, 1967),

• rewolucji w radioastronomii i pulsarach (Martin Ryle, Antony Hewish, 1974),

• wszechobecności promieniowania tła (Arno Penzias i Robert Wilson, 1978),

• odkryciu supermasywnej czarnej dziury w centrum Drogi Mlecznej (Roger Penrose, Reinhard Genzel, Andrea Ghez, 2020),

• i o eksoplanetach, które zrewolucjonizowały nasze spojrzenie na wszechświat (Michel Mayor i Didier Queloz, 2019) oraz o ciemnej energii i rozszerzaniu się kosmosu (Adam Riess, 2011).

Zastanawiamy się także nad astronomkami, które przełamały bariery – jak Andrea Ghez i dlaczego postaci takie jak Jocelyn Bell Burnell czy Vera Rubin nie zostały uhonorowane Noblem

W marcu 2025 w okolicach Poznania spadły fragmenty rakiety Falcon 9. W odcinku omawiamy, co to był za lot, jak doszło do niekontrolowanego wejścia w atmosferę, gdzie znaleziono szczątki i co mówią o tym eksperci. Zastanawiamy się też, jak rosnąca liczba kosmicznych odpadków wpływa na nasze bezpieczeństwo.

W tym odcinku Karolina Dziadura łączy się online z Harvardu, by porozmawiać o różnicach między NASA a ESA. Przyglądamy się najnowszemu raportowi na temat Europejskiej Agencji Kosmicznej, który wzywa do przyspieszenia działań, jeśli ESA chce pozostać znaczącym graczem w eksploracji kosmosu.
Rozmawiamy także o potencjalnie groźnej planetoidzie, która miała szansę zderzyć się z Ziemią – jak działa system ostrzegania i kto pierwszy by o tym wiedział?