Tá mionchabhlach de thuairim is 50 bhád ar a bhealach go Gaza – agus tá Éireannaigh ina measc siúd atá ar bord.

Tá na céadta daoine ó thíortha fud fad an domhain mar chuid den Global Sumud Flotilla agus é ar intinn acu cabhair dhaonnúil a thabhairt isteach do mhuintir Gaza.

Tuairiscíodh oíche Dé Luain gur bhuail drón ceann de na báid sa Túinéis áfach.

Chuir an Global Sumud Flotilla físeán in airde ar na meáin shóisialta a léiríonn solas geal ag bualadh an bháid. Níor gortaíodh aon duine.

Ach diúltaíonn údaráis na Túinéise gur drón a bhí i gceist.

Deir lucht eagraithe an chabhlaigh nach gcuirfidh eachtraí sa Túinéis stop lena dturas agus go leanfaidh siad orthu.

Tá Naoise Dolan ina cuid den iarracht seo agus labhair sí le Seachtain.

Foclóir:

Eachtra: Incident

Cinedhíothú: Genocide

Ionsaí: Attack

Rogha: Choice

An Túinéis: Tunisia

Toradh: Result

Ag taobhú: Siding with

Ceachtanna: Lessons

Sonraí: Details

Éalú: Escape

Siombalachas: Symbolism

Daonna: Humane

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tá an teicneolaíocht fite fuaite i mbeagnach gach gné dár saoil laethúil. Mar sin féin, ní thuigeann muid i gcónaí an taobh diúltach den nuálaíocht seo, cé go bhfuil na bagairtí a bhaineann le Big Tech feicthe againn arís agus arís eile. Oibríonn Pat de Brún agus a fhoireann chun an dochar atá á dhéanamh ag na comhlachtaí teicneolaíochta a nochtadh.

Láithreoir: Tessa Fleming, Aoi: Pat de Brún (Head of Big Tech Accountability le Amnesty International)

Foclóir:

Cearta daonna: Human rights

Imscrúdú: Investigation

Mífhaisnéis: Misinformation

Abhcóideacht: Advocacy

Gníomhaíochas: Activism

Cos ar bolg: Oppress

Brabús: Profit

Gealltanais folmha: Empty promises

Claontacht: Bias

Marfach: Leathal

Fianaise: Evidence

Cinsireacht: Censorship

Ardán: Platform

Rialtas Údarásach: Authoritatian Government

Cosaintóirí cearta daonna: Human rights defenders

Tacú: support

Sárú: Infringement or breach of

Airdeallach: Alert

Cinedhíothú: Genocide

Dualgas: Obligation

Dearadh: Design

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Roimh deireadh na bliana beidh an tír ag caitheamh vóta leis an deichiú Uachtarán na hÉireann a thoghadh. Cé nach ról polaitiúil atá ann, tá tionchar láidir ag an Uachtarán agus iad ag úsáid an ardán, le bunluachanna a n-Uachtaránacht a chur chun cinn. I gcás Mícheál D. Ó hUiginn, thug sé tacaíocht leanúnach do chur chun cinn na Gaeilge le linn a théarma oifige — agus i rith a shaoil ghairmiúil ar fad. Ach cé hiad na hUachtaráin eile a bhí againn a d’imir ról nach beag ar ár dteanga dhúchais, agus, an bhfuil sé tábhachtach go mbeadh Gaeilge ag an Uachtarán?

­

Láithreoir: Tessa Fleming, Aoi: Katie Whelan

­

Foclóir:

­

Dlúthnasc: Strong connection

­

Dearbhú: Declaration

­

Abhcóidí: Advocates

­

Uachtaránacht: Presidency

­

Fréamhacha: Roots

­

Dílis: Faithful

­

Achoimre: Summary

­

Ionadaíocht: Representation

­

Corrach: Fraught

­

Teacht sna sála: To come on the heel of

­

Ard-Rúnaí: General Secretary

­

Tiomanta: Driven

­

Cur chun cinn: Promote

­

Activities: Gníomhaíochtaí

­

Le linn: During

­

In general: I gcoitinne

­

An-cheanúil ar: Very fond of

­

Feiceálacht: Visibility

­

Figh: Weave

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bhí Liam Óg Ó hAnnaidh, nó Mo Chara as Kneecap, mar is fearr aithne air, os comhair na cúirte in Westminster Shasana Dé Céadaoin.

­

Ba é seo an dara uair dó a bheith sa chúirt i dtaca leis an chúiseamh atá á chur ina leith.

­

Bhailigh na céadta daoine taobh amuigh den teach cúirte ar maidin chun tacaíocht a léiriú dó.

­

Bhí comharthaí agus bratacha á n-iompar agus t-léinte á chaitheamh a léirigh idir tacaíocht don rapálaí agus do chúis na Palaistíne. Ar Seachtain, míníonn an t-iriseoir Ciarán Dunbar cad a thit amach, taobh istigh den chúirt agus taobh amuigh de.

Foclóir:

­

Coir: Crime

­

Scaifte: Group

­

Cinsireacht: Censorship

­

Scuaine: Queue

­

Cúiseamh: Charge/accusation

­

Sceimhlitheoireacht: Terrorism

­

Eagraíocht thoirmiscthe: Proscribed organisation

­

Beag beann: Regardless of

­

Ateagaire: Interpreter

­

Teorainn ama: Time limit

­

Tacaíocht: Support

­

Drogall: Reluctance

­

­

­

­

See omnystudio.com/listener for privacy information.

San chéad chuid den phodchraoladh seo, chuala muid faoi stair na Gaeilge sa Chontae Ach sa dara chuid seo, díríodh ar an gceist - cén saghas Gaeilge a bhíodh á labhairt i mBaile Átha Cliath. Labhair Ciaran Dunbar leis an Ollamh Emertius Nicholas Williams, fear a bhfuil go leor taighde déanta aige ar an teanga mar a bhíodh i gCúige Laighean. Agus labhair sé le Colm Ó Broin, fear de bhunadh Chluain Dolcáin atá ag cur faoi i gCill Mhantáin, agus duine a bhfuil suim ar leith aige in oidhreacht Ghaeilge a chontae dúchais.

­

Foclóir:

Aiceann – stress

­

Scadán - herring

­

Spéisiúil - interesting

­

Baile an tSléibhe - Ballinclea

­

Baile Amhlaoibh – Balally

­

Conradh – a contract

­

Is dócha - probably

­

Meascán mearaí - mishmash

­

Teangeolaí - linguist

­

Saor in aisce – free of charge

­

Cuimsitheach – comprehensive

­

Éagsúil - different

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Is fada an lá ó bhí ‘Gaeltacht Bhaile Átha Cliath’ ann. Mar sin de, is tearc ár gcuid eolas ar an gcineál Gaeilge a bhíodh á labhairt go traidisiúnta gan briseadh ann. Conas a bhí sí mar Ghaeilge? Cén saghas Gaeilge a bhíodh á labhairt i mBaile Átha Cliath agus cá huair a bhíodh sí á labhairt? Labhair Ciarán Dunbar le Colm Ó Broin taighdeoir neamhspleách as Baile Átha Cliath.

­

Canúint – dialect

­

Oidhreacht – heritage, tradition

­

Taighde – research

­

Nasc – connection

­

Eachtra – happening

­

Aisteach – strange

­

Spochadh as – mocking

­

Rud a thug le fios – something which evidenced

­

Rud a léiríonn – something which reveals

­

I bhfolach – hidden

­

Déarfainn – I would say

­

Scrúdú – investigation

­

Ar an drochuair – unfortunately

­

D’fhoilsigh sé – he published

­

i dtuilleamaí – depending on

­

Ceannródaí – pioneer

­

Fianaise – evidence

­

Lámhscríbhinní – manuscripts

­

Logainmneacha – placenames

­

Tréithe – chararcteristics

­

Foclaí (focail) – words

­

Blas – accent

­

Neamspleách – independent

­

Go foghrúil – phonetically

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tá athmhachnamh le déanamh ar mhúnla na gcoláistí samhraidh chun todhchaí na hearnála a dheimhniú. Le titim shuntasach ar líon na leapacha atá ar fáil do scoláirí, ganntanas mná agus fir tí agus na céadta daltaí fágtha ar liostaí feithimh, tá gníomh radacach de dhíth le dul i ngleic leis na dúshláin mhóra seo. Ach, cad é an dóigh is fearr leis na coláistí luachmhara seo a chaomhnú? Agus cad é a tharla le blianta beaga anuas leis an earnáil a chur i mbaol sa chéad dul síos?

­

*Suirbhé le haghaidh deis dearbhán 500 euro One4All a bhuachaint: Téigh chuig mypodcastfeedback.com agus cur an cód ‘POD’ isteach.*

­

Foclóir:

­

Iargúlta: Remote

­

Geilleagar: Economy

­

Séasúrach: Seasonal

­

Fostaíocht: Employment

­

Nós: Ritual or habit

­

Os cionn: Over

­

Tumoideachas: Immersive education

­

Neamhspleáchas: Independence

­

Uasmhéid: Maximum

­

Dosaen: Dozen

­

Earnáil: Sector

­

Clochar: Convent

­

Scoil chónaithe: Boarding school

­

Mealladh: Entice

­

Todhchaí: Future

­

Greanta: Engraved

­

Féidearthachtaí: Possibilities

­

I bhfách: In favour of

This podcast was funded by the local democracy fund.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

I rith samhradh na bliana 1985, bhí Éire corraithe leis an bparanormáltacht. Thosaigh dealbha diaganta den Mhaighdean Mhuire ar fud na tíre ag bogadh. Ach cad é a ghríosaigh na heachtraí seo? Cén fáth go raibh an Eaglais míchompordach leis an méid a bhí ag tarlú? Agus an míorúilt a bhí ann i ndáiríre, nó mass hysteria? Ar Seachtain, amharcann Doireann Ní Bhriain siar ar an bhliain inár thosaigh na dealbha ag bogadh.

­

­

Foclóir:

­

Ag urnaí: Praying

­

Deabhóid: Devotion

­

Foláireamh: Warning

­

Diaga: Sacred

­

Cráifeach: Religious

­

Is iomráití: Most well-known

­

Ar bhinn an tséipéil: On the gable on the church

­

Iniúchadh: Inspection

­

Iontaofa: Trustworthy

­

Tairbhe a bhaint as: To benefit from

­

Oilithreacht: Pilgrimage

­

Míshocair: Unstable

­

Frithghiniúint: Contraception

­

An Mhaighdean Mhuire: Our Lady

­

Clapsholas: Twilight

­

Ag stánadh: Staring

­

Samhlú: Visualisation

­

Easpag: Bishop

­

Díspeag: Belittle

­

Maslach: Degrading

­

Tua: Axe

­

Lámhscríbhinní: Manuscripts

­

Míorúilt: Miracle

See omnystudio.com/listener for privacy information.