To pierwsze po powrocie z ośmioletniego pobytu artysty z Włoch duże zlecenie, nad jakim pracował. Tytułowe podniesienie krzyża, któremu towarzyszy nagromadzenie ciał postaci mężczyzn zaangażowanych w ustawienie krucyfiksu na ziemi, widzimy w środkowym obrazie. To co dzieje się w skrzydłach bocznych choć koresponduje z częścią środkową, stanowi niejako oddzielny motyw. Ramy obrazu głównego wydają się być zbyt ciasne, by pomieścić wszystkich uczestników dramatu. Najbardziej konsekwentna we wszystkich trzech częściach tryptyku jest przyroda i ukazana sceneria. Zgodnie z tytułem dzieła, Rubens położył akcent na ogromny ciężar, z jakim zmagają się podnoszący krzyż, sugerując nam wszystkim, że jest to ciężar grzechów, jakie wziął na siebie Jezus.

Kwatera znajdująca się po lewej stronie, w skrzydłach stałych ołtarza Mariackiego, widoczna wyłącznie po jego zamknięciu, usytuowana jest pośrodku cyklu dotyczącego życia Matki Bożej, między scenami: Spotkanie Joachima i Anny oraz Edukacja Maryi w świątyni jerozolimskiej. Kolejny już raz mistrz z Norymbergi w przepiękny sposób opowiada życie współczesnych mu mieszczan krakowskich, tym razem jesteśmy świadkami niezwykle intymnej sceny – narodzin. Wnętrze mieszkalne, oraz stroje portretowanych kobiet: będącej w połogu Anny oraz towarzyszących jej trzech położnych, świadczą o zamożności gospodarza domu. Nastrój ciszy i ciepła emanuje z płaskorzeźby, przypominając nam o tym, że oto w narodzinach Maryi dokonuje się ważny etap w historii zbawienia człowieka.

Obraz zbudowany w oparciu o bliski kadr przedstawia trzy fizjonomie. Kata, męczennika oraz kobiety, nie z własnej woli uwikłanej w intrygę. W przedstawieniu tym pobrzmiewają jednak echa przeszłości samej artystki i wciąż niezabliźnione rany doznanej krzywdy, upokorzenia, zazdrości i zawiści. Temat biblijny kolejny raz staje się dla niej okazją do wewnętrznych przemyśleń i pracy nad sobą.

Przekrój wiekowy i stanowy, bractwa i grupy parafialne, feretrony i sztandary – personalne i duchowe bogactwo Kościoła zaprezentował Hipolit Lipiński w historycznym obrazie, który z ogromnym realizmem pokazuje formującą się przed wejściem do świątyni procesję Bożego Ciała. Scena ukazana w pogodny, ciepły dzień. Nastrój obrazu spokojny, mimo zgiełku panującego na placu przed gotyckim kościołem św. Barbary w Krakowie.

W łuku, w głębi nieistniejącej kaplicy za pomocą geometrii matematycznych wyliczeń i osiągnięć perspektywy Massacio maluje fresk w kościele Santa Maria Novella . Dominują w nim dwa motywy ikonograficzne: Tron Łaski oraz grupa Ukrzyżowania. To nowatorskie dzieło zachwyca nie tylko nowatorskimi rozwiązaniami iluzjonistycznymi ale doskonałym rysunkiem i modelunkiem postaci.

Temat zaczerpnięty z Dziejów Apostolskich. Paweł przed trybunałem greckim, pilnującym czystości i poziomu głoszonej nauki i religii, na wzgórzu Aresa głosi Ateńczykom Boga, w którym wszyscy żyjemy, poruszamy się i jesteśmy oraz dobrą nowinę o zmartwychwstaniu. Wśród słuchających Pawła Rafael bardzo wyraźnie wyodrębnił trzy grupy postaci.

Apokryficzny temat doskonale znany nam Polakom dzięki powieści Henryka Sienkiewicza. Piotr za namową chrześcijan ucieka z Rzymu, gdzie trwają prześladowania wyznawców Chrystusa. Ucieka by ocalić naukę Mistrza i zanieść ją innym wierzącym. Nie odejdzie jednak zbyt daleko…przy via Appia ukazuje mu się zmartwychwstały Jezus i na pytanie Piotra: Dokąd podążasz ? – deklaruje, że idzie do Rzymu, jeszcze raz umrzeć, skoro Piotr z niego ucieka. Z tym tematem mierzy się Annibal Carracci tworząc niezwykle sugestywny obraz zbudowany przez gest obu postaci.

Fresk znajdujący się w Kaplicy Sykstyńskiej ukazuje prymat św. Piotra. Stojący w centrum, na pierwszym planie Jezus przekazuje klęczącemu Piotrowi obiecane w Ewangelii klucze do królestwa – symbol władzy, pierwszeństwa wśród apostołów oraz przewodzenia na ziemi kościołowi Chrystusowemu. To jednak nie cała treść wielopostaciowego i wielowątkowego przedstawienia, do którego odczytywania wraz z nami zapraszamy w dzisiejszej audycji.