Podržite nas i na Patreonu ➡️ https://www.patreon.com/c/HistoryCast

Istoričar Nikola Đukić i istoričar umetnosti Nikola Piperski danas razbijaju crno-bele slike o čoveku koji je pokušao nemoguće - da sačuva srpsku državu u doba kada se Balkan lomio između krsta i polumeseca.

Đurađ Branković za jedne je bio vizionar i graditelj, za druge hladni kalkulant. Bio je poslednji veliki srpski vladar pre pada pod osmansku vlast, diplomata između istoka i zapada, graditelj moćne tvrđave Smederevo, ali i čovek kojeg su savremenici optuživali za izdaju.

Da li je njegov izbor da postane osmanski vazal bio znak slabosti ili jedini način da narod preživi? Kako je Đurađ balansirao između Osmanskog carstva, Ugarske i Venecije? Kakvu je simboliku nosilo Smederevo kao „srpski Carigrad“ i šta umetnički detalji te tvrđave otkrivaju o kulturnom identitetu Srbije u XV veku? U ovoj epizodi prolazimo kroz tajne diplomatskih ugovora, dvorske spletke, bolne gubitke porodice Branković, ali i umetničko nasleđe koje i danas priča priču o moći i tragici epohe.

Podržite nas na Patreonu ➡️ https://www.patreon.com/c/HistoryCast

Mustafa Golubić je jedno od onih imena koja i danas izazivaju više pitanja nego odgovora. Rođen krajem XIX veka, 24. januara 1891. u Stocu, Hercegovina, odrastao u vremenu ratova, prevrata i velikih ideoloških borbi, Golubić je prošao put od bosanskog revolucionara i učesnika Mladobosanskog pokreta, preko borca u Balkanskim i Prvom svetskom ratu, do navodnog agenta Kominterne sa mrežom kontakata širom Evrope, Azije i Latinske Amerike.

Njegov lik obavijen je misterijom i legendama: priče govore da je poznavao Lenjina i Staljina, da ga se kralj Aleksandar plašio, da je učestvovao u organizovanju vojnog puča 27. marta, da je imao desetine ili stotine lažnih identiteta i da je bio ključna figura sovjetske obaveštajne mreže na Balkanu. Ali, koliko od svega toga zaista stoji?

Da li je Mustafa Golubić bio vrhunski špijun, ili je deo njegove biografije pažljivo građen u posleratnoj mitologiji i propagandi? Koje su činjenice potvrđene dokumentima, a koje su samo prenaduvane priče koje su se decenijama prepričavale? U ovoj epizodi podkasta, istoričari Nikola Đukić i Ivan Drljača pažljivo razmatraju svaki deo njegove biografije - od detinjstva i mladosti, preko uloge u ključnim istorijskim događajima XX veka, do tragičnog kraja u okupiranom Beogradu 1941. godine. Kroz razgovor otkrivamo kako se stvaraju istorijski mitovi, zašto Golubić i dalje izaziva fascinaciju, i koliko je teško odvojiti istinu od obmane kada su u pitanju ljudi iz senke.

Podržite nas na Patreonu ➡️ https://www.patreon.com/c/HistoryCast

Istoričari Nikola Đukić i Ivan Drljača vode vas pravo u srce jednog od najdramatičnijih sukoba antičke Grčke - Peloponeski rat. Ali ovo nije samo priča o Atini i Sparti. Ovo je mozaik krvavih savezništava, lomova među polisima i taktičkih brilijantnosti koje su oblikovale sudbinu Helade. Zašto su Megara i Korint bile više od običnih gradova saveznika? Kako su Beotija, Fokida i Eubeja menjale tok istorije, ne samo kao geografski prostori već kao ključne tačke političkog nadmudrivanja i vojnih pohoda? Zašto je mala luka Naupakt postala trn u oku Peloponežanima? I kako je ostrvo Samos prešlo iz periferije u samo središte grčkog rata?

U ovoj epizodi nastavljamo serijal o Drugom svetskom ratu pričom o opsadi Lenjingrada – jednoj od najdužih i najstrašnijih opsada u istoriji čovečanstva. Tokom 872 dana, od septembra 1941. do januara 1944, Lenjingrad - Sankt Peterburg - bio je odsečen od sveta. Gotovo 4 godine nemačkog i finskog obruča pretvorilo je svakodnevicu miliona stanovnika Lenjingrada u pakao. Glad, hladnoća i svakodnevno granatiranje odneli su živote preko milion ljudi, ali grad nije pao. Istoričari Nikola Šipka i Ivan Drljača vode nas kroz dramatičnu priču o neuništivom duhu grada.

Naši istoričari Nikola Đukić i Ivan Drljača danas otvaraju još jedno slojevito poglavlje o srpskoj srednjovekovnoj istoriji, pričom o Stefanu Dečanskom - Stefanu Urošu III - vladaru čija sudbina oscilira između svetosti i tragedije, političke mudrosti i lične nesreće. Bio je sin kralja Milutina, otac kralja i cara Dušana i zatvorenik u Carigradu, ali njegova priča nije samo priča o borbi za presto, već i o slepilu - i fizičkom i političkom - o vizijama, izdaji, oproštaju, veri i raskolu između oca i sina koji je uzdrmao temelje dinastije Nemanjić.

Podržite nas na Patreonu Patreon.com/historycast

Šta je zatekao a šta uradio Petar Veliki kad se posle velikog puta po Evropi vratio kući? Nastavak naše priče o ovom fascinantnom caru počinje upravo tu - u trenutku njegovog povratka, kada u sebi nosi viziju modernizacije, a pred sobom zatiče carstvo ukopano u vekovne običaje, praznoverje i feudalni poredak. Šta se dešava kada jedan čovek pokuša da na silu ubrza tok istorije? Kada želi da od ogromne, rastrzane i samodovoljne Rusije napravi evropsku silu - Rusku imperiju - čak i ako mora da reformiše sve: vojsku, društvo, kalendar, pa i način oblačenja? O tome, kao i o posledicama koje su njegovi postupci ostavili, govore istoričari Nikola Đukić i Nikola Šipka, u nastavku priče koja u centar pažnje stavlja jednog od najambicioznijih i najkontradiktornijih vladara Evrope.

Podržite nas na Patreonu ➡️ https://www.patreon.com/c/HistoryCast

U ovoj epizodi ne govorimo o bojevima, već o onome što dolazi nakon što zastave padnu. O despotima bez zemlje koji su nastavili da postoje, ne uprkos istoriji, već uzduž njenih pukotina. Pad Smedereva 1459. godine bio je kraj jedne epohe, kraj Srpske despotovine, ali ne i kraj priče. Brankovići, pre svega sinovi Svetog Stefana, Đorđe i Jovan, nisu nestali sa porazom.

Naprotiv, sa sobom su poneli državni model, dvorsku kulturu, umetnost i ideju suverenosti, i preneli ih zajedno sa očevim moštima preko Save, u dvorove Ugarske. Tamo, u Sremu i Kupinovu (Kupiniku), među novim gospodarima, srpski despoti su postali nešto između simbola i političke alatke.

Vuk Grgurević (Branković), poznat kao Zmaj Ognjeni Vuk, pretvoren je u epskog junaka, a bio je vladar sa stvarnim vojskama, ratovao pod ugarskom zastavom, ali sa despotovom titulom. Jovan Branković, poslednji u nizu Brankovića, nosio je tu titulu više kao amanet nego kao vlast. Istoričar Nikola Đukić i istoričar umetnosti Nikola Piperski mapiraju ovo neobično poglavlje srpske istorije - jedno u kojem se država povukla, ali ideja opstala. Razgovaraju o tome kako se srpski srednjovekovni identitet preoblikovao u egzilu: kroz ikonopis, ktitorstva, političke brakove i uporne pokušaje da se sačuva identitet u tuđem carstvu.

Više od šest vekova prošlo je od onog 28. juna 1389. godine, ali boj na Kosovu nije izbledeo iz kolektivnog pamćenja, naprotiv, s vremenom je postao mitski temelj, istorijski topos i politički simbol.

U ovoj specijalnoj epizodi podkasta, istoričari Nikola Đukić i Ivan Drljača vode nas kroz slojevitu priču o Kosovskoj bici - onoj stvarnoj, krvavoj borbi između vojski kneza Lazara i sultana Murata, ali i onoj drugoj, koja se vekovima vodi u pesmama, knjigama i kolektivnom sećanju. Šta se zaista dogodilo tog dana na Kosovu polju? Da li je bitka bila poraz, pobeda ili zamrznuti trenutak u vremenu?

Kako su se kroz vekove preplitali istorija i mit, i kako su nastajale naracije koje su oblikovale srpski identitet ali i odnose na Balkanu? Zašto je Kosovo i danas ključna reč - ne samo u Srbiji, već u čitavom regionu?