Trendu nie da się nie zauważyć: gdzie kiedyś błyszczało wino i pieniło się piwo, jest trzeźwość. Oto korzystanie z używek – przede wszystkim z alkoholu – stanęło pod znakiem zapytania, reklamowanie go stało się w społecznym odczuciu zbrodnią, rynek zalały trunki zeroprocentowe. Skąd się ten trend wziął? Jak sprzedane zostało ludziom powstrzymywanie się?

O tym rozmawiam z Juliuszem Strachotą – pisarzem i podcasterem, współautorem, obok Jakuba Żulczyka, książki „Co ćpać po odwyku” i współprowadzącym podcastu pod tym samym tytułem. Rozmawiamy o drodze życiowej Julka, odnalezieniu spokoju i przekonywaniu do trzeźwości inaczej, niż w sposób kaznodziejski. A także o sukcesie i pieniądzach. Oraz o chodzeniu po lasach.

Podcastu „Czas odzyskany” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube.

Bywał mityczny – nie tylko w polskiej wyobraźni, w której przez długi czas to, co zachodnie, oznaczało zwyczajnie to, co lepsze. Nie: także we własnej, w której idea zachodniości wdarła się na postument i nie chciała z niego zejść. Potem, kiedy za sprawą kilku filozofów okazało się, że u jego podstaw stoją ludzkie popędy i przemoc, z cokołu zaczął spadać i spada do dzisiaj, bezustannie. Ale spaść nie może, bo nikt nie wymyślił nic lepszego.

Do rozmowy o Zachodzie jako obszarze ideowym zaprosiłem prof. Agatę Bielik-Robson – filozofkę związaną z Polską Akademią Nauk i Uniwersytetem w Nottingham. Rozmawiamy o tym, jak Zachód zaczął być względem siebie podejrzliwy – tu ze szczególnym uwzględnieniem powieści Josepha Conrada – i jak ta podejrzliwość stała się w dyskursie dominująca. Jaka była w tym rola uniwersytetów i rewolucji lat 60. ubiegłego stulecia? To długi odcinek, ale krótko się o tym opowiedzieć nie da.

Podcastu „Czas odzyskany” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube.

„Boga nie ma, jest życie” - taki tytuł nadał swojej najnowszej książce prof. Piotr Augustyniak, filozof, niegdysiejszy zakonnik. Zgromadzone w tym tomie teksty to próba opisu alternatywnego, wobec tego proponowanego przez chrześcijaństwo, doświadczenia duchowości. Takiego, w którym to nie instytucjonalna wspólnota, lecz indywidualne poczucie jedności z rzeczywistością jest ważne. Augustyniaka nazywa je z grecka „kairosem”.

Nagrywaliśmy tę rozmowę w szczególnym momencie - okresie, gdy tron władcy kościoła katolickiego był pusty, już po śmierci Franciszka, zaś przed wyborem Leona XIV. Być może dlatego jest tak swobodna; Augustyniak nie boi się myśleć i prowokować. Mówimy o Jezusie jako przywódcy hippisowskiej komuny i o tym, czy mógłby się okazać Charliem Mansonem; o Platonie wsiadającym na statek do Syrakuz; wreszcie - o Wielkim Inkwizytorze. Zapraszam.

Podcastu „Czas odzyskany” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube.

Są wszechwładne. Nieważne, kto zmienia się na fotelu prezydenta i premiera – za to, jak działa państwo, odpowiadają one, i jest w tym coś pozytywnego. Stanowią przecież grono ludzi dobieranych na zasadach merytokratycznych. To tylko jeden z wielu mitów, jakimi obrosły tajne służby – ten, który ustawia ramę dla innych, w których mogą się dziać wybuchy, szantaże, wszystko.

Gdzie kończy się mit służb, a zaczyna prawdziwa praca wywiadowcza? Do rozmowy na ten temat zaprosiłem pułkownika Włodzimierza Sokołowskiego, w cywilu znanego jako Vincent V. Severski, autor powieści szpiegowskich. Rozmawiamy o tym, jak werbować i jak się nie dać zwerbować, co jest najlepszym punktem wyjścia do werbunku, o „Protokołach mędrców Syjonu” i Umbercie Eco. Zapraszam do wysłuchania odcinka.

Podcastu „Czas odzyskany” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube.

Długo się wydawało, że oligarchia jest wyłącznie na Wschodzie – tam, gdzie na styku biznesu i polityki rodzą się bajeczne fortuny, ich posiadacz wszakże łatwo może wypaść z politycznych łask. Tymczasem co najmniej od wyboru Donalda Trumpa na prezydenta USA coraz głośniej mówi się o tym, że oligarchia powstaje w krajach Zachodu. Czy da się jej uniknąć? To dobre pytanie, bo: jak całkowicie wyplenić z polityki pieniądze? A skoro nie da się jej uniknąć, to czy można ją obrócić na korzyść liberałów?

To tematy rozmowy z doktorem Igorem Czerneckim – historykiem idei i filantropem. Zaprosiłem go, ponieważ kilka tygodni temu opublikował wezwanie do polskich przedsiębiorców, by wzięli odpowiedzialność za demokrację w naszym kraju, i samemu, jako szef Edukacyjnej Fundacji im. Romana Czerneckiego, finansuje inicjatywy, które się do jej stanu dokładają. Co różni go od Elona Muska? Czy jego działalność to tylko kaprys? To tylko niektóre z tematów naszej rozmowy.

Podcastu „Czas odzyskany” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube.

Świat jest wstrętny, a przede wszystkim ludzie. Najlepiej byłoby uciec od nich na pustynię. Albo ukryć się w lesie. Albo w chacie na dalekiej prowincji – wszystko to jednak wszakże tak, by ludzie o tym wiedzieli, bo bez wiedzy tych, których darzymy niechęcią, o tym, że ich ową niechęcią darzymy – nie ma mizantropii. Ona jest tematem dzisiejszego odcinka, a pretekstem do rozmowy – nowa powieść Krzysztofa Vargi pt. „Śmiejący się pies”.

Varga przyzwyczaił czytelników do mizantropijnych bohaterów – zawsze pisał o takich. Ale „zawsze” oznacza także „w innych czasach”. Dziś rozmawiamy o tym, jak mizantropia w jego książkach się zmieniała i skąd się wzięła; jak różnią się mizantropie narodowe i jakie jest tej różnicy źródło. A także o tym, co przed mizantropią ocala – albo co ocala mizantropa.

Zdjęcie Krzysztofa Vargi: Zofia Dimitrijevic

Podcastu „Czas odzyskany” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube.

Czy historia przebiega według pewnych ustalonych praw i czy da się ją nie tylko zrozumieć, ale też przewidzieć? W dziejach ludzkiej myśli wielu było takich, którzy uważali, że tak. W XXI wieku do ich grona dołączył Peter Turchin, rosyjsko-amerykański biolog i, jak sam nazwał tę dziedzinę, kliodynamik. W wydanej w Polsce pracy „Czasy ostateczne” stworzył koncepcję cyklu historycznego wynikającego z działania pompy bogactwa i nadprodukcji elit.

Jak można tę koncepcję zastosować do współczesnych nam czasów? To temat rozmowy z Marcinem Giełzakiem – publicystą i historykiem, współprowadzącym podcast „Dwie lewe ręce”, autorem książek takich jak „Antykomuniści lewicy” i „Wieczna lewica”. Rozmawiamy o tym, czy można się z tego cyklu wyrwać, a jeśli nie – to jak światle się w nim odnaleźć, niezależnie od tego, na którym szczeblu społecznej drabiny jesteśmy.

Podcastu „Czas odzyskany” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube.

Wiemy, jaki jest – to człowiek obdarzony bogactwem i dobrym smakiem, jak śpiewał Mick Jagger. No, może nie człowiek, ale przecież, jak sam stwierdza w „Fauście”, nic, co ludzkie nie jest mu obca. O kim mowa? O Belzebubie, o Lucyferze, o Gwieździe Zarannej, o Mefiście, o Przeciwniku, o Królu Much. Miana można mnożyć i mnożyć: mowa o diable, figurze, która od kilku stuleci przyciąga i fascynuje, zjawiając się wszędzie, gdzie można wprowadzić nieporządek.

O diable i diabelskości rozmawiam z Andrzejem Chyrą, który gra Mefista w spektaklu „Elizabeth Costello” Krzysztofa Warlikowskiego, a w „Aniołach w Ameryce” tego samego reżysera zagrał Roya Cohna. Do tego, że łotr ma jego twarz, polskich widzów przyzwyczaił już rolą Gerarda w „Długu” Krzysztofa Krauzego prawie trzy dekady temu. Tym odcinkiem zaczyna się nowy sezon „Czasu odzyskanego”, w którym porozmawiam też o Bogu.

Podcastu „Czas odzyskany” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube.