W ostatnim odcinku Pogawędnika Filozoficznego w roku 2025 rozmawiamy o pierwszych dniach pełnoskalowej wojny w Ukrainie z docent Zofią Butko, prodziekan Wydziału Filologicznego ds. współpracy z zagranicą Charkowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Wasyla Karazina.

Głównym tematem rozmowy jest studencki projekt "Dziennik czasów wojny" opisujący doświadczenia młodych ludzi po napaści Rosji na Ukrainę. Zastanawiamy się, jaką funkcję pełni ów projekt – dokumentacyjną, tożsamościową, czy może terapeutyczną. Rozmawiamy również o życiu na uniwersytecie, a także czego z tych zapisków dowiadujemy się o ludzkiej naturze i czy można wybaczyć zło.

Do ilustracji wykorzytaliśmy zdjęcie budynku Charkowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Wasyla Karazina (Харківський національний університет імені Василя Каразіна).

Dodatkowy wątek muzyczny by TL18 from Pixabay.

Patronat medialny Pogawędnika:
Dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!"
https://filozofuj.eu/

Dziękujemy za wsparcie naszym wiernym Patronom i Patronkom:
Andrzejowi Dziedzicowi, Marcinowi Lorancowi, Robertowi Małeckiemu, Maciejowi Michałowskiemu, Marcinowi Sadłowskiemu, Annie Waw oraz grupie Darczyńców anonimowych.

Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:
https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny

Zapraszamy na rozmowę o rodzimowierstwie. Naszym Gościem jest prof. Piotr Grochowski z Katedry Kulturoznawstwa Instytutu Nauk o Kulturze UMK, autor głośnej książki pt. „Polskie rodzimowierstwo. Dziedzictwo przedchrześcijańskich Słowian w świecie późnej nowoczesności”, Toruń 2025.

Gawędzimy o wierze dawnych Słowian, kontrowersjach z związanych z jej rekonstrukcją. Próbujemy odpowiedzieć na pytanie czy istnieje rodzimowiercza teologia, dlaczego rodzimowierswto różni się od zwykłych rekonstrukcji historycznych, jaka rolę odgrywa fakt, że żyjemy w późnej nowoczesności i czy możemy mówić o modzie na słowiańszczyznę.

Do ilustracji wykorzystano fotografię żercy podczas jednego z obrzędów, a w nagraniu – fragmenty rodzimowierczych pieśni obrzędowych, nagranych przez Autora podczas badań terenowych.

Patronat medialny Pogawędnika:
Dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!"
https://filozofuj.eu/

Dziękujemy za wsparcie naszym wiernym Patronom i Patronkom:
Andrzejowi Dziedzicowi, Marcinowi Lorancowi, Robertowi Małeckiemu, Maciejowi Michałowskiemu, Marcinowi Sadłowskiemu, Annie Waw oraz grupie Darczyńców anonimowych.

Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:
https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny

Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:
https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny

Zapraszamy na pogawędkę o Hugonie Ballu – artyście, filozofie, publicyście, poecie, teologu, mistyku i współtwórcy dadaizmu.

Naszą Rozmówczynią jest dr Magdalena Krasińska z Wydziału Filozofii Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, autorka książki Rewolucja smutku. Hugo Ball i dadaistyczna estetyka odkupienia, Bydgoszcz, 2025.

Rozmawiamy o szwajcarskim kabarecie, artystycznym ruchu Dada, traumie militaryzmu, przemowie pewnego biskupa, biografii Hermana Hessego oraz o tym, kto i o co pokłócił się z twórcą teologii politycznej – Carlem Schmittem.

Odcinek ilustrujemy fotografią Hugona Balla podczas występu w im Cabaret Voltaire w roku 1916 (Studio-Fotoaufnahme für Einladungspostkarte zu Hugo Balls Auftritt im Cabaret Voltaire 1916 za Wikipedią).

Krótką rekonstrukcję tamtego występu z lat 60-tych można obejrzeć tutaj.

Patronat medialny Pogawędnika:
Dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!"
https://filozofuj.eu/

Dziękujemy za wsparcie naszym wiernym Patronom i Patronkom:
Andrzejowi Dziedzicowi, Marcinowi Lorancowi, Robertowi Małeckiemu, Maciejowi Michałowskiemu, Marcinowi Sadłowskiemu, Annie Waw oraz grupie Darczyńców anonimowych.

Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:
https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny

Zapraszamy do naszego etycznego laboratorium. Przed dekadą, gdy ukazała się książka Sześć cnót mniejszych, którą przygotowaliśmy z Piotrem Domerackim i Marcinem Jaranowskim (Instytut Filozofii UMK w Toruniu), obiecaliśmy sobie, że spróbujemy napisać część drugą, poświęconą mniejszym przywarom. Od dłuższego czasu borykamy się z tym pomysłem, który okazał się trudniejszy niż nam się na początku wydawało. Prace jednak postępują, dlatego już teraz możemy zaprosić do wysłuchania opowieści o jednej z części projektu. Mowa jest o fornalstwie, czyli swojskiej odmianie klasycznego snobizmu, opisywanego przez Williama Thackeraya w „Księdze snobów”.

Zastanawiamy się, czy potrzeba w naszym języku nowego pojęcia, stworzonego sztucznie, ale wychodzącego naprzeciw przekonaniu, że niektóre terminy mogą być już zużyte i potrzebują nowego paliwa, by coś ciekawego mieć nam do powiedzenia i kształtować nasze postawy.

Czym miałoby być fornalstwo moralne? Kim jest fornal? Dlaczego odwołanie się kategorii powożenia furmanką czy powozem z dawnej kultury wiejskiej miałoby nam w XXI wieku w czymkolwiek pomóc? Jak można się fornalstwa charakteru nabawić? Jak można się na nie uodpornić? I co z tym wspólnego mają taksówkarze, szatniarze, nocni portierzy i ciecie?

Odcinek ilustrujemy naszym (i AI) naiwnym wyobrażeniem fornala z opowiadań Marii Dąbrowskiej. Bo obecne w tamtej literaturze postaci także przydadzą się naszej opowieści.

W nagraniu wykorzystaliśmy fragmenty ścieżek dźwiękowych filmów:

„Ziemia obiecana”, reż. A. Wajda (1974)

„Alternatywy 4”, reż. S. Bareja (1986-87)

„Ogniem i mieczem”, reż. J. Kawalerowicza (1999)

Wzmiankowany odcinek „O sztuce płaszczenia się | PF 111” odnajdziecie tutaj,

płytę Łony, Andrzeja Koniecznego i Kacpra Krupy pt. „Taxi” (2023) – tutaj,

film dokumentalny K. Kieślowskiego „Z punktu widzenia nocnego portiera” – tutaj.

Patronat medialny Pogawędnika:
Dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!"
https://filozofuj.eu/

Dziękujemy za wsparcie naszym wiernym Patronom i Patronkom:
Andrzejowi Dziedzicowi, Marcinowi Lorancowi, Robertowi Małeckiemu, Maciejowi Michałowskiemu, Marcinowi Sadłowskiemu, Annie Waw oraz grupie Darczyńców anonimowych.

Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:
https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny

W odcinkach O genius loci, czyli wycieczce do Chełmna | PF 97 oraz O mieście, które zadaje pytania | PF 104 próbowaliśmy zmierzyć się z ideą miasta na przykładzie Chełmna i Wałbrzycha.

Teraz chcieliśmy wysłuchamy kogoś, kto bada idęę miasta od strony tzw. marki.

Naszym Gościem jest dr Michał Grala z Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego, badacz i specjalista od komunikacji wizerunkowej i budowania marki. Rozmawiamy o wyobrażeniach, skojarzeniach i stereotypach związanych z miastem oraz wyzwaniach i zagrożeniach związanych ze snuciem opowieści o nim, nie tylko samych mieszczuchów, ale włodarzy, urbanistów, deweloperów czy mieszkańców.

Rozmowę ilustrujemy nawiązaniem do słynnej kampanii promocyjnej „I love NY” oraz logo zaprojektowanym przez Michaela Grasera, kierując się pomysłem naszego Rozmówcy.

Patronat medialny Pogawędnika:
Dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!"
https://filozofuj.eu/

Dziękujemy za wsparcie naszym wiernym Patronom i Patronkom:
Andrzejowi Dziedzicowi, Marcinowi Lorancowi, Robertowi Małeckiemu, Maciejowi Michałowskiemu, Marcinowi Sadłowskiemu, Annie Waw oraz grupie Darczyńców anonimowych.

Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:
https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny

Rozmawiamy z red. Agnieszką Lichnerowicz, związaną z Radiem TOK FM, w którym prowadzi m.in. programy „Światopodgląd” i „Wieczorem”. Specjalizuje się w tematyce międzynarodowej oraz w zagadnieniach transformacji społecznych, polityki historycznej i ideologii gospodarczych.

Nasza Gościni jest autorką książki pt. Idzie wojna? Spodziewaj się najlepszego, przygotuj na najgorsze, która jest zbiorem rozmów z osobami zaznajomionymi z wojną: od wojskowych, przez medyków pola walki, specjalistów od bezpieczeństwa i obrony cywilnej, aż po parę …filozofów.

Rozmowa jes retransmisją spotkania, które odbyło się 13 września 2025 w ramach Gdańskich Targów Książki, odbywających się w Europejskim Centrum Solidarności.

Dla kontekstu przypominamy dwa starsze odcinki, w których (bezskutecznie) próbowaliśmy sobie poradzić z wybuchem pełnoskalowej wojny w Ukrainie w lutym 2022 oraz rozmawialiśmy z dr. Konradem Rejmanem, który w tamtych dniach opublikował książkę o wojnie i pokoju:

O wojnie i jak niewiele umiemy o niej powiedzieć | PF 67

O etyce radykalnej jako emancypacji wobec wojny i pokoju | PF 70

Patronat medialny Pogawędnika:
Dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!"
https://filozofuj.eu/

Dziękujemy za wsparcie naszym wiernym Patronom i Patronkom:
Andrzejowi Dziedzicowi, Marcinowi Lorancowi, Robertowi Małeckiemu, Maciejowi Michałowskiemu, Marcinowi Sadłowskiemu, Annie Waw oraz grupie Darczyńców anonimowych.

Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:
https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny

Zapraszamy na trzeci i ostatni odcinek z cyklu pogawędek na tematy Olimpiady Filozoficznej 2025.

Tym razem gościmy dr. hab. Marka Nowaka z Zakładu Filozofii Religii Wydziału Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, opiekuna naukowego tematu nr 11:

"Księgi święte i ich interpretacja. Czy można interpretować księgi święte? Jakie są stosowane metody? A może wszelka interpretacja jest zabroniona? A może każda lektura i tak jest już interpretacją?"

Do ilustracji wykorzystaliśmy obraz Georgesa de la Toura „Święty Hieronim czytający”.

Patronat medialny Pogawędnika:
Dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!"
https://filozofuj.eu/

Dziękujemy za wsparcie naszym wiernym Patronom i Patronkom:
Andrzejowi Dziedzicowi, Marcinowi Lorancowi, Robertowi Małeckiemu, Maciejowi Michałowskiemu, Marcinowi Sadłowskiemu, Annie Waw oraz grupie Darczyńców anonimowych.

Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:
https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny