In deze aflevering spreekt Erik Reissenweber met Willeke Slingerland, lector Weerbare Democratie, over de vaak onzichtbare rol van netwerken bij corruptie. Waar traditionele corruptie draait om omkoping, laat netwerkcorruptie zien hoe loyaliteit, wederkerigheid en gesloten kringetjes kunnen leiden tot ernstige integriteitsrisico’s — vaak zonder dat iemand expliciet ‘fout’ wil zijn.

We bespreken onder meer:

• Hoe netwerkcorruptie werkt en waarom het moeilijk te herkennen is

• Waarom netwerken soms kritische tegenspraak onderdrukken

• Voorbeelden uit binnenlands bestuur én internationale casussen zoals FIFA en Uber

• De link met witwassen: hoe criminele geldstromen de bovenwereld binnenkomen

• Waarom bestaande anti-corruptiewetgeving tekortschiet

• Het belang van influence peddling en de Europese richtlijn

• Wat een poortwachter, toezichthouder of opsporingsprofessional nú al kan doen

• Zelfreflectie: hoe organiseer je je eigen tegenmacht?

Deze aflevering is onderdeel van een tweeluik. In deel 2 zoomen we in op concrete casussen uit gemeenten en lokale netwerken.

Links naar bronnen, zoals besproken in de podcast:

• Agreement reached on the first EU-wide criminal law rules against corruption | News | European Parliament: https://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20251201IPR31697/agreement-reached-on-the-first-eu-wide-criminal-law-rules-against-corruption

• Council and European Parliament reach deal on new EU law to step up fight against corruption - Consilium: https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2025/12/02/council-and-european-parliament-reach-deal-on-new-eu-law-to-step-up-fight-against-corruption/

De kamervragen van van Nispen (3 maart 2025):https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20242025-1472.html

“Tien jaar witwasbestrijding door de ogen van experts”

Deze 100e aflevering moest een bijzondere aflevering worden. Dus blikken we met een reeks sleutelfiguren uit de witwasbestrijding terug op tien jaar ontwikkelingen én kijken we vooruit naar de komende vijf jaar. Wat is er wezenlijk veranderd? Waar staan we nu? En wat moet er anders om witwassen effectiever aan te pakken?

Onder meer aan het woord:

• Het hoofd van de FIU-Nederland

• Het afdelingshoofd Strategische Intelligence van de FIOD

• Een teamleider van het AMLC

• De CCO van een internationale bank

• Onderzoekers en adviseurs uit toezicht, zorg en beleid

• Een officier van justitie

  Thema’s in deze aflevering

• De professionalisering van poortwachters

• De opkomst van crypto en digitale geldstromen

• Voortdurende innovatie door criminelen

• De noodzaak van internationale gegevensdeling

• Van reactief naar preventief witwassen bestrijden

• Misbruik van rechtspersonen en zorgfraude

• De groei van publiek-private samenwerking

• Knelpunten rondom privacy, bevoegdheden en capaciteit

• Wat écht impact heeft in het afpakproces

Waarom deze aflevering relevant isDeze bloemlezing laat haarscherp zien waar we staan in de witwasbestrijding: verder dan ooit, maar de uitdagingen worden groter. De inzichten van de gasten zijn direct toepasbaar voor iedereen die werkt in toezicht, opsporing, compliance of beleid.

Das Strohman-Kartell: hoe kwetsbare mensen het schild vormen van grensoverschrijdende fraude

In deze aflevering duiken we diep in:

„Das Strohmann-Kartell. Dienstleister für die Mafia“,

de documentaire van de Duitse onderzoeksjournalisten Adrian Bartocha en Jan Wiese, werkzaam bij Rundfunk Berlin-Brandenburg. Hun onderzoek laat overtuigend zien hoe kwetsbare, vaak verslaafde mannen uit Oost-Europa worden ingezet als katvangers voor tientallen bedrijven tegelijk — en daarmee het zicht op complexe fraude- en witwasnetwerken volledig blokkeren.

We bespreken onder meer:

• hoe stroman-handelaren werken en waarom er een “voorraad” stroman-directeuren bestaat

• de rol van notarissen, tussenpersonen en schijnbedrijven in Duitsland

• hoe btw-carrousels, sociale zekerheidsfraude en grensoverschrijdende witwasconstructies samenkomen

• de rol van het Europees Openbaar Ministerie bij onderzoeken die landsgrensoverschrijdend moeten opereren

• hoe een Instagram-influencer onbedoeld hielp het netwerk bloot te leggen

• de maatschappelijke schade van deze industriële vorm van economische criminaliteit

Deze aflevering is essentieel voor iedereen die zich bezighoudt met witwasbestrijding, financiële integriteit, toezicht of ketenonderzoek.

Link naar de documentaire:

https://www.youtube.com/watch?v=kdH2-O6FbQw

en op:

https://www.ardmediathek.de/video/story/das-strohmann-kartell-dienstleister-fuer-die-mafia/rbb/Y3JpZDovL3JiYl9kMDcyMzVlYS1hYjQyLTRkNmMtYTYwOC0yMDNhMGJkZDIwNzdfcHVibGljYXRpb24